Neden Atıklar Kaynağında Ayrıştırılmalı?
Ülkemizde atıkların geri dönüşümde kullanımına yönelik çalışmalar gün geçtikçe artıyor.
Hali hazırda gelişmiş ekonomilerinin geri dönüşüm kullanım ve kaynağında ayrıştırma ortalamalarının çok altında olmamamıza rağmen gerek mevzuatta yapılan değişiklikler gerekse konunun hem çevresel olumsuz etkileri hem de ekonomik artılarının algılanmaya başlamasıyla konu ivme kazamdı.
2000’li yılların başında ülkemizde yerel yönetimlerin atıkları ayrıştırma(en basit haliyle katı ve organik olmak üzere 2 kategoride)ve ham madde üretiminde kullanıma hazırlama görev ve yetki alanları değiştirildi.
Bu değişim ile birlikte ülkemizde pek çok yerel yönetim mevcut yetki hakkı ve devletçe sunulan bütçenin kaynağı ile ilgili görevi personel ve altyapı yetersizliğini gerekçe göstererek özel sektöre out source etmeyi tercih etti.
Yasal mevzuatın da uygun hale getirilmesi ile yerel yönetimler yetki alanları kapsamında atıkların toplanmasını devralan bu firmalar geri dönüşüm ayrıştırma tesisleri kurarak ilgili atıklardan ham madde kaynağı elde etmeye başladılar.
Kullanılabilirlik
Başta ambalaj atıkları olmak üzere pek çok atık tekrar üretimde kullanılabilir formda atık ayrıştırma merkezlerinde sınıflandırılabiliyor ancak burada ülke bazındaki en büyük sorunumuz atıkların yani bilinen tanımıyla çöplerin büyük çoğunluğunun çıkış kaynakları yani evler, işyerleri ve toplu yaşanılan tüm mekanlarda hatalı tasnifi ve zamanında toplanılamaması ile geri dönüşümde kullanılamaz hale getirilmesidir.
Lokal bazda bu soruna çözüm üretebilecek bazı girişimler geçtiğimiz yıllarda uygulansa da verimlilik ve süreklilik arz eden bir yapı oluşturulamıyor ülkemizde. Doğa dostu, geri dönüşüme önem veren, kaynaklarımızın kutluğu bilincinde olan bir firma olmamız sebebiyle kuruluş yılımız olan 2010 itibarıyla bu alanda nasıl bir konsept oluşturulabilir, genele yayılan nasıl bir proje çizebiliriz alanında çalışmalarımıza başlamıştık.
Katı atıkların doğru tasnifi, hane halkı, işyeri çalışanları ve toplu yaşam alanı kullanıcılarının doğru eğitimi, tasnif edilen atıkların düzenli olarak toplanması ve yerel yönetimlerin kontrollerindeki katı atık ayrıştırma merkezlerine ulaştırılması ve bu sürece dahil olan yurttaşların yaptıkları çalışma karşılığında maddi kazanımlar da elde edebilir olması projemizin(Yeşil Kumbara) temel ayaklarını oluşturuyor.
Yeşil Kumbara Projesi, tüm belediyeler tarafından uygulanabilir bir konseptte dizayn edilmiştir. Öncelikli amacı, sürdürülebilir ekonomi ve yaşanabilir bir çevreyi Ambalaj Atıklarını Ayrıştırarak yaratmaktır. Genellikle karışık (organik ve diğer ambalaj atıkları bir arada) biriktirilip çöp konteynırlarına atılan sistemde atık geri dönüşüm oranı düşük olmakta. Amacımız atıkları kaynağında ayrıştırmayı sağlayarak, nitelikli hammadde olarak atık geri dönüşüm tesislerine göndermek projenin temel noktasıdır.
Amacımız, atıkları kaynağında ayrıştırmayı sağlayarak, nitelikli hammadde olarak atık geri dönüşüm tesislerine göndermektir. Yeşil Kumbara projesi, öncelikli olarak evsel ambalaj atıklarının geri dönüşümde kullanılmasına yerel yönetimler ve halkımızın katılımını sağlamayı hedeflemiş bir projedir. Proje, başta yerel yönetimler olmak üzere konsepte dahil olmak isteyen tüm kamu-yarı kamu ve özel statülere açıktır.
Proje Kapsamı
Proje kapsamında oluşturulacak ağ ile ülke genelinde;
Sürdürülebilir ekonomi ve çevresel atıkların doğaya etkileri ana temalarında etkinlikler, kampanyalar, eğitimler uygulanacaktır. Akademik oluşumlar ve konuya duyarlı tüm STK lar çözüm ortağı olarak projeye dahil olabilirler.
Uzun erimdeki hedefimiz, atık geri dönüşümden elde edilen ekonomik değerin ülkeye artılarını (özellikle belirli bir kısmın sosyal sorumluluk projelerinde kullanımlarıyla) sunabilmek ve ardımızda yaşanabilir bir Dünya bırakmaktır.
Uygulama Sistematiği
Uygulama sistematiği, katı atıkların ev ve işyerlerinde karışık biriktirilmesi yerine belediyeler tarafından ücretsiz dağıtılacak farklı ambalajları temsil eden (kağıt-metal-cam-plastik-elektronik) torbalarda ayrıştırma ve biriktirmesini sağlamak ve belirli periyodlarda teslim alınacak şekilde organize etmekten oluşmaktadır.
Ambalajları ve diğer geri dönüşebilir atık malzemeleri bazı duyarlı vatandaşlarımız evlerinde ayrıştırarak (organik atıklar ve diğerleri şeklinde) konteynırlara bırakılması uygulaması 10-15 yıldır çeşitli belediyelerimizce yapılmakla birlikte nitelikli katılım oranı maalesef yükseltilemiyor.
Geri dönüşebilmesi mümkün pek çok katı atık ülkemizde organik atıklar ile birlikte aynı konteynıra atılıyor olmaları, bir şekilde karıştırılmaları, ıslanması vb durumdan dolayı niteliksiz atık olarak atık geri dönüşüm alanlarına ulaşmış oluyor. Yeşil Kumbara Projesi ile bu ekonomik kayıp ve çevresel kirlenmenin önüne geçilmesi planlanmaktadır.